Invloed nemen - Pick your battles
Een interessante vraag voor professionals is: wanneer is het zinvol om invloed uit te oefenen op je opdrachtgever of bovengeschikte, en wanneer vecht je een verloren strijd? Zoals de Engelsen zeggen: pick your battles.
Een model om beter inzicht te krijgen in je mogelijkheden en onmogelijkheden in het aansturen van bazen, klanten, collega’s enzovoort vind je in het bekende boek van Stephen Covey The seven habits of highly effective people. Covey onderscheidt zaken waarbij je betrokken bent en zaken waar je invloed op hebt. Als je ergens bij betrokken bent, maar je hebt er geen invloed op (bijvoorbeeld regenachtig weer), dan kun je natuurlijk klagen, maar dat helpt waarschijnlijk niet veel. Waarop je wel invloed hebt, zijn zaken als een paraplu opsteken of ruitenwissers aanzetten.
- Ieder mens is betrokken bij veel zaken in het leven. Dit kun je grafisch weergeven als een cirkel van betrokkenheid.
- Ieder mens heeft invloed op veel zaken in het leven. Dit kun je grafisch weergeven als een cirkel van invloed.
- Veelal is de cirkel van betrokkenheid groter dan de cirkel van invloed.
In het gebied buiten je invloed maar binnen je betrokkenheid voel je je vaak minder lekker of zelfs gefrustreerd. Je wilt wel iets veranderen, maar het lukt niet. Sommige mensen kunnen veel energie kwijtraken in deze ‘frustratiedonut’, het geel gekleurde gebied in de afbeelding. Dat is ook wel logisch, want je wilt iets veranderen, maar om een reden die vaak niet logisch of rechtvaardig is, lukt dat niet. De wereld is helaas anders dan hij zou moeten zijn.
Wat zelden helpt is hier lang bij stilstaan en jezelf en anderen vertellen dat het eigenlijk anders zou moeten zijn. Covey stelt dat je twee betere mogelijkheden hebt: of er iets aan doen, of erin berusten.
Voorbeeld: een opdrachtgever of je leidinggevende verwacht dat een project binnen twee maanden klaar is, en jij hebt een buikgevoel dat dat niet gaat lukken. Bij nadere beschouwing merk je dat dat komt doordat je het wel graag wilt (betrokkenheid) maar dat je niet voldoende mensen met de juiste expertise hebt (invloed). De twee opties die je nu hebt, worden hierna uitgewerkt.
De eerste mogelijkheid is je cirkel van invloed vergroten. Dat vraagt enige creativiteit, durf en uithoudingsvermogen. Er zijn vaak veel mogelijkheden om je invloed te vergroten:
- Je kunt om meer mensen vragen die je kunnen helpen.
- Je kunt een latere opleverdatum bespreken.
- Je kunt de scope van het project verkleinen
- Je kunt ervoor zorgen dat de mensen die er zijn met de juiste expertise al hun tijd vrij maken voor jou door voor jouw project een hogere prioriteit te regelen.
In onze trainingen en teamcoaching krijgen we allerhande cases voorgelegd die het werkende leven van een professional danig kunnen frustreren. Bijvoorbeeld over het omgaan met een bepaalde persoon binnen de klantorganisatie, die het maar niet kan of wil snappen. In sommige gevallen kijkt de professional verwachtingsvol naar ons, nadat hij de tamelijk hopeloze situatie heeft toegelicht met een blik van: succes ermee vrienden, ik ben heel benieuwd hoe jullie wijsneuzen dit kunnen oplossen. Nadat trainers of collega’s twee of drie keer goedbedoelde raad hebben gegeven, blijkt dat onze professional die oplossingen al geprobeerd heeft, en dat niks werkt. En je voelt aan je water dat alle volgende oplossingen die je aandraagt ook om heel goede redenen niet zullen werken. Het wordt voor alle partijen wat frustrerend.
Een goede vraag op dat moment is: heeft het een kans?
Is er een realistische mogelijkheid te bedenken waarmee we de situatie weer vlot kunnen trekken? Of zit het er gewoon niet meer in? Het helpt vaak als je even de tijd neemt om de vraag goed tot je door te laten dringen. Geloof je er nog in? Of voel je van binnen dat het niks wordt en ben je als een Don Quichot aan het doorvechten?
Als het geen kans heeft, als je het niet kunt veranderen, dan is het de grote kunst om te accepteren dat de wereld net een beetje anders is dan zou moeten.
Het is avond en Sam ligt te draaien en te woelen in zijn bed. ‘Wat is er toch met je aan de hand?’, vraagt zijn vrouw Saar. Sam zegt: “Ik kan niet slapen. Ik moet morgen duizend euro aan Moos terugbetalen, maar ik heb het niet.’ ‘Aha’, zegt zijn vrouw; ze staat op, doet het raam open en schreeuwt over straat: ‘Hé Moos!’ Enige tijd later antwoordt Moos vanaf een huis aan de overkant, en Saar roept terug: ‘Hé Moos, die duizend euro die je nog van Sam zou krijgen morgen, die heeft hij niet!’ Dan doet ze het raam weer dicht en zegt tegen haar man: ‘Zo, nu ligt hij er wakker van, en kun jij lekker gaan slapen.’
Maar wat als het niet lukt om je cirkel van invloed te vergroten? Of als je geen zin hebt zoveel energie ergens in te steken? Wat als je vaststelt dat iets niet oplosbaar is? Of met andere woorden: wat als je vaststelt dat iets niet binnen jouw cirkel van invloed past? Dan is het antwoord: stoppen met betrokken zijn. Accepteren dus dat dit niet gaat lukken.
Helemaal stoppen met betrokken zijn kun je uiteraard letterlijk doen door de opdracht terug te geven. Niet leuk, maar beter dan aan een dood paard blijven trekken.
Als het onderwerp geen showstopper is voor je opdracht, kun je natuurlijk blijven. Dan zit je alleen wel met iets vervelends waar je geen invloed op hebt. Dan stop je niet letterlijk met je opdracht, maar wel figuurlijk met betrokken zijn bij dit vervelende deel; accepteren dat het niet anders is.
Berusten in wat je niet kunt veranderen is wel een kunst. Byron Katie noemt het loving what is. In haar boek geeft ze concrete handvatten om vrede in jezelf te krijgen als een situatie anders is dan je zou willen. Binnen en buiten de context van werk.
En uiteraard is dan de volgende stap om aan de betrokkenen duidelijk te maken dat dit je niet gaat lukken en het buiten je cirkel van betrokkenheid te plaatsen. En dan maar liefst zo snel mogelijk. In paragraaf 2.7 Benoemen Wat Is lees je hoe je dat kunt doen.
- Het is vaak lastig om zelf te zien of je ergens wel of geen invloed op hebt, zeker als je er emotioneel bij betrokken bent. Op zo’n moment helpt het erg om je te laten coachen door bijvoorbeeld een collega of door deel te nemen aan een intervisiesessie met vakgenoten
Van Rudy Oude Vrielink leerden we om je cirkel van verantwoordelijkheid toe te voegen aan het model. Als je cirkel van invloed kleiner is dan je cirkel van verantwoordelijkheid, is het tijd om met je leidinggevende te overleggen. Hij kan je vaak helpen om je invloed te vergroten (of je verantwoordelijkheid te verkleinen). Of je leidinggevenden kan zelf zijn invloed uitoefenen waardoor het toch voor elkaar komt.
Als je cirkel van verantwoordelijkheid veel kleiner is dan je cirkel van invloed, dan vinden mensen vaak dat hun baan niet meer uitdagend genoeg is. Dan wordt het tijd om daar het gesprek over aan te gaan.
Dit artikel is geschreven door Jan Willem van den Brink en Maarten van Os van Dreamfactory. Het is gebaseerd op een hoofdstuk uit ons boek Opdrachtgever Tevreden – Van inhoudelijk expert naar adviserende partner.
Als je het wilt gebruiken, stellen we bronvermelding zeer op prijs.
Meer weten over het onderwerp of hoe we jouw organisatie hiermee kunnen helpen? Mail of bel met 0348-741670.