Als de ander niet wil ...
Omgaan met weerstand en politiek
Hoe goed je de ander ook probeert mee te nemen in jouw advies, soms blijft er sprake van politiek, weerstand of zelfs een conflict. Wat kun je doen als je je allebei hebt ingegraven en het lijkt of je er niet samen uit gaat komen? Hoe meer emotie er in het spel komt, hoe minder goed we kunnen nadenken. Daarom loont het om vanaf een afstandje je eigen onderhandel- of conflictstijl eens onder de loep te nemen.
Er zijn vijf verschillende conflictstijlen te onderscheiden (bron: Thomas en Kilmann), die je kunt plaatsen in een figuur met twee assen:
Verticaal: de mate waarin je aandacht hebt voor het resultaat;
Horizontaal: de mate waarin je aandacht hebt voor de relatie.
Iedereen gebruikt alle stijlen. En iedereen heeft ook zijn eigen voor-keursstijlen, zeker als je onder stress bent. In verschillende situaties zijn echter verschillende stijlen effectief. Als je kunt schakelen tussen stijlen, kun je met minder moeite meer soorten conflicten hanteren.
Je gaat voor het resultaat, en jammer dan als het slecht is voor de relatie. Deze stijl is bruikbaar als er iets echt moet, als er een noodsituatie is. Als je gaat wedijveren, is het wel fijn om zeker te weten dat je gelijk hebt, anders zal het je niet in dank worden afgenomen.
Door wedijveren doe je vaak wel een opname van de emotionele bankrekening, en bij opdrachtgevers kun je deze stijl beter met mate gebruiken.
Is een prima stijl als je ongelijk hebt, of als het onderwerp belangrijker is voor de ander dan voor jou. Je bouwt er sociaal krediet mee op, je geeft een cadeautje.
Een grote valkuil is dat de ander niet merkt dat je een cadeau geeft, of het zelfs normaal gaat vinden dat je hem altijd zijn zin geeft.
Tussen wedijveren en aanpassen in zit het compromis. We doen half jouw zin en half mijn zin. Deze stijl is handig als een doel matig belangrijk is: niet belangrijk genoeg om er de tijd aan te besteden die je nodig hebt voor de stijl samenwerken, maar wel belangrijk genoeg om niet te kiezen voor aanpassen of doordrukken.
Samenwerken is de manier van conflicthantering waarbij je op zoek gaat naar een win-winoplossing. Onder Standpunten versus belangen hierna lees je hoe je dat aanpakt. Deze stijl is zinvol als doelen voor beide partijen erg belangrijk zijn. Het nadeel van deze stijl is dat het veel tijd kan kosten om van standpunten naar belangen te gaan.
Overigens gebeurt het regelmatig dat mensen denken dat ze deze stijl inzetten, terwijl ze toch op een compromismanier het conflict aangaan. Deze stijl vraagt erom afstand te nemen van emoties.
Vermijden doe je als een onderwerp onbelangrijk is, en je er geen enkele energie in wilt stoppen. Dit is wat anders dan toegeven. De stijl hier is: even bukken, het waait wel weer over. Bij sommige opdrachtgevers een zeer zinvolle stijl. Morgen bedenkt hij wel weer wat anders. Misschien lijkt deze stijl een beetje laf, maar als je deze stijl nooit gebruikt, moet je wel oppassen dat je niet overwerkt raakt.
- Bedenk wat je eigen voorkeursstijl is, en welke stijl je wellicht nog zou kunnen ontwikkelen.
- Als je in een conflict zit, bedenk dan welke stijl in deze situatie het handigst is, en hoe je die in kunt zetten. Overleg met een collega die minder emotioneel betrokken is.
- Als het je niet lukt om het beoogde resultaat te halen, beweeg dan eens de andere kant op dan je tot nu toe gedaan hebt; gebruik een andere conflicthanteringsstijl.
- Bij politiek is er spraken van verschillende belangen. Het helpt als je die belangen expliciet maakt. Je kunt daarvoor weer ‘Benoemen Wat Is’ gebruiken.
Dit artikel is geschreven door Jan Willem van den Brink en Maarten van Os van Dreamfactory. Het is gebaseerd op een hoofdstuk uit ons boek Opdrachtgever Tevreden – Van inhoudelijk expert naar adviserende partner.
Als je het wilt gebruiken, stellen we bronvermelding zeer op prijs.
Meer weten over het onderwerp of hoe we jouw organisatie hiermee kunnen helpen? Mail of bel met 0348-741670.